Hoofdlijnen

Bij de najaarsrapportage wordt een inschatting gemaakt van het verwachte resultaat bij de jaarrekening 2021. Per programma wordt daarnaast kort de stand van zaken weergegeven. Hierbij ligt het zwaartepunt op de financiële afwijkingen en de korte toelichting op bestuurlijk relevante ontwikkelingen.

Er wordt gerapporteerd over de financiële afwijkingen in het lopende jaar ten opzichte van de Voorjaarsnota. De afwijkingen zijn berekend op basis van de realisatie tot en met september dit jaar, waarna een eindejaarvoorspelling voor 2021 is opgesteld.
De najaarsrapportage is in die zin een tussenstand in de uitvoering van de begroting. Dat betekent dat er richting het einde van het jaar altijd nog veranderingen kunnen optreden die tot en met september nog niet voorzien waren.
De besluitvorming door de raad over de voorgelegde begrotingswijzigingen streeft er naar dat wordt voldaan aan de eisen van begrotingsrechtmatigheid gedurende het jaar. Hieronder wordt het verwachte resultaat en de belangrijkste financiële afwijkingen toegelicht.

Verwacht rekeningresultaat 2021

In de raadsvergadering van 29 juni jl. is de begrotingswijziging voor het jaar 2021 bij de Voorjaarsnota vastgesteld. De begroting 2021 kreeg daarmee een nadelig saldo van € 2,6 mln.

Het saldo van de overige mutaties in de Narap bedraagt afgerond € 3,1 mln. voordelig. Hiermee komt het geprognosticeerde saldo aan het eind van het jaar uit op een voordeel van, afgerond € 0,5 mln. In de onderstaande tabel vindt u het cijfermatig overzicht hiervan. In de tekst bij de programma’s treft u de inhoudelijke toelichting aan.

Narap en Corona-monitor
In de Narap zijn tevens de mutaties verwerkt uit de Corona-monitor. Onderstaande tabel geeft hiervan een uitsplitsing:

Voor een nadere toelichting verwijzen we naar de coronamonitor (Rapportage Financiële gevolgen coronacrisis op de begroting van Zaanstad - oktober 2021/ b&w 2021/23601).

Belangrijkste financiële mutaties
Het voordelige resultaat is een optelling van diverse voor- en nadelen. Significante voordelen zijn er te melden op het gebied van uitkeringsverstrekking (BUIG), Gemeentefonds, de voormalige wet sociale werkvoorziening. De grootste nadelen ontstaan op Specialistische jeugdhulp, CAO ontwikkeling toeristenbelasting. De mutaties worden verder toegelicht bij de programma's en in de bijlagen. De grootste betreffen

Ter toelichting op deze posten het volgende:

Meicirculaire: Via de RIB 2021/15214 is het voordelige resultaat op de algemene uitkering meicirculaire € 2,8 mln. toegelicht.

Septembercirculaire: Via de RIB 2021/24626 is het voordelige resultaat op de algemene uitkering septembercirculaire € 1,2 mln. toegelicht.

Leges bouwvergunningen: De leges zijn naar verwachting € 1 mln. voordeliger dan begroot. In de begroting zit altijd enige mate van onzekerheid omdat veel factoren meespelen in de planning en doorlooptijd van projecten.  Hierdoor vallen de baten leges omgevingsvergunningen hoger uit dan begroot. Het gaat om een bandbreedte van € 0,8 mln.- 1,2 mln.; hetgeen in de prognose is verwerkt met € 1 mln.

Ontwikkelingen BUIG: Bij de BUIG hebben we een voordeel van € 0,9 mln. Het rijk heeft haar bijdrage voor de BUIG in 2021 verlaagd voornamelijk als gevolg van positieve ontwikkelingen in conjunctuur en gerealiseerde uitkeringen in 2020. Door de krappe arbeidsmarkt wordt het verwachte aantal uitkeringen ook lager dan waarvan eerder werd uitgegaan, waardoor er per saldo een voordeel is. Bij dit voordeel is al rekening gehouden met een storting in de bestemmingsreserve actief bestand voor de aanpak Werk of meedoen in 2023 (€ 0,76 mln.)

Capaciteit maatschappelijke ontwikkeling (MO): binnen de capaciteitsbegroting van maatschappelijke ontwikkeling (MO) hebben we een incidenteel voordeel van € 0,74 mln. ten opzichte van de totale capaciteitsbegroting van MO. Dit heeft verschillende oorzaken: De salarislasten binnen MO zijn lager uitgevallen als gevolg van vacatures. Daar tegenover staan hogere inhuurlasten. Voor deze inhuur is ook extra incidenteel budget beschikbaar gekomen. Veel extra lasten hadden een relatie met Corona en konden uit de reserve worden gedekt (bij de Narap is weer geld teruggegaan naar de corona reserve). Het resultaat van deze vele mutaties is een incidenteel voordeel. We nemen maatregelen om de sturing op de capaciteitsbegroting te verbeteren.

WSW: Er is sprake van lagere kosten van de WSW als gevolg van sterkere afname van het aantal mensen met een SW-indicatie (€ -0,7 mln.).

OZB baten: Het voordeel wordt verklaard door Onroerende Zaak Belasting als gevolg van het opleggen van aanslagen over oude belastingjaren (-€ 0,60 mln.).

Capaciteit sector Veiligheid, vergunningen en handhaving: Hier zien we een voordeel van € 0,23 mln. door  hogere baten (-€ 0,46 mln.) en hogere lasten (€ 0,23 mln.). De hogere baten laten zich verklaren door inkomsten voor advisering op projecten (-€ 0,4 mln.) en diverse kleinere opbrengsten (-€ 0,06 mln.). De hogere lasten worden verklaard door inhuur in verband met ziekte, vacatureruimte, lastig vervulbare functies en extra werkzaamheden

Specialistisch jeugdhulp € 2,2 mln.: De  kosten in de segmenten B (lichtere zorg), C (zwaardere zorg) en op de PGB stijgen met € 1,7 mln.  Deze extra kosten worden in 2021 nog grotendeels gedekt door de door het Rijk extra beschikbaar gestelde middelen voor jeugd. Met de extra beschikbare middelen Jeugd is een opdracht meegegeven om maatregelen in gang te zetten en de wachtlijsten in de jeugdhulp te verminderen. In het bestuurlijk behandelvoorstel 2021/15778 heeft de raad akkoord gegeven om van deze extra middelen € 0,5 mln. daarvoor in de zetten.

Jeugd transitie: voor de transitie van de gesloten jeugdhulp is een plan opgesteld. De plannen moeten uiterlijk 31 december 2023 afgerond worden. Daarom doteren we middelen van € 0,67 mln. aan de voorziening bestemd voor de uitvoering van de plannen. De hiervoor beschikbare middelen komen uit de extra gelden jeugd die het Rijk toegekend heeft.

CAO: op basis van het bod van de werkgevers hebben we een extra last opgenomen in de Narap van € 0,45 mln. Op vrijdag 5 november is er een akkoord bereikt over de nieuwe CAO met een looptijd tot en met 1 januari 2023. Momenteel berekenen we het financiële effect van dit principe akkoord.

Capaciteit externe dienstverlening: Binnen de sector Externe Dienstverlening is er een overschrijding op capaciteit (€ 0,325 mln.). Deze overschrijding wordt voornamelijk  veroorzaakt door langdurige ziekte (€ 0,23 mln.) en lasten voor boventallige medewerkers die gebruik maken van de regeling opgenomen in het sociaal kader (€ 0,065 mln.).

Proceskosten Nauerna: De extra (juridische) proceskosten Nauerna bedragen € 0,3 mln.

Reclamebaten: Door het van rechtswege vervallen van contracten voor reclame uitingen worden de baten naar beneden bijgesteld (€ 0,3 mln.) Er is nog geen nieuwe partij gevonden, de contractbesprekingen zijn gaande, maar de uitkomst daarvan is nog onbekend.

Mutaties reserves in de Narap
In de Narap 2021 wordt € 5,5 mln. gedoteerd aan bestemmingsreserves. Dit betreft voornamelijk:

• Reserve afschrijvingslasten € 2,9 mln.
• Nieuwe instroom € 0,8 mln.
• Plan blokhuis € 0,8 mln.
• Regiodeal € 0,4 mln.
• Ondertussengroep vluchtelingen € 0,3 mln.
• Overige € 0,3 mln.

Er wordt € 8,9 mln. minder onttrokken. Dit betreft voornamelijk:

• Coronareserve  € 3,3 mln.
• Bodembeheer € 3 mln.

• Investeringsfonds € 2,3 mln.
• Regiodeal € 0,5 mln.
• Transformatiefonds -/-€ 0,5 mln.
• Transformatiefonds jeugd € 0,3 mln.

Er komen drie nieuwe bestemmingsreserves:
- budgetoverhevelingen;
- plan blokhuis;
- wettelijke taak woonwagens.

Investeringen
Bij de begroting 2022 is ook het meerjaren investeringsplan (MIP) over het jaar 2021 geactualiseerd. Dit is nodig voor de berekening van de juiste kapitaallasten voor de jaren 2022 en verder. Na deze actualisatie is er nog een aantal aanpassingen doorgevoerd. Dit betreft het volgende:

Nieuwe investering:
De uitbreiding van de ICT-dienstverlening van de gemeente Zaanstad aan de Stichting Jeugdteam Zaanstad (Jeugdteam): € 0,13 mln.
Een uitbreiding van de ICT-dienstverlening, door het leveren van telefoons en de ondersteunende service hierbij, door de gemeente Zaanstad aan het Jeugdteam ingaande per 1 december 2021. De jaarlijkse kosten voor afschrijving, onderhoud en beheer worden verrekend met het budget voor het Jeugdteam.

Bijstelling:

Civiel Wilhelminasluis overschrijding € 0,11 mln.
Doordat het project iets langer duurt, zijn er meer personeelskosten (€ 0,04 mln.), extra aansluitkosten van de extra camera’s rond de Wilhelminasluis (€ 0,03 mln.) en het aanpassen van wegdek Beatrixbrug (€ 0,04 mln.).

Herfaseringen:
Onderwijs (€ 0,51 mln. verschoven naar 2022)

Bij Kogerveld is de locatiekeuze voor de nieuwe school is nog niet definitief , waardoor het project vertraging oploopt (€ 0,3 mln.). Bij de Wijland vergt de afstemming tussen schoolbestuur Zaan Primair en ouders meer tijd vergt dan eerder ingeschat. Hierdoor start de feitelijke aanpassing van het gebouw op de Roerdompstraat later (€ 0,2 mln.).

Zwembaden (€ 0,8 mln. verschoven naar 2022)

De aanbesteding van zwembad de Slag neemt meer tijd in beslag dan eerder ingeschat, waardoor werkzaamheden worden doorgeschoven naar 2022 (€ 2.5 mln.). Hiervan is € 1,7 mln. al verwerkt in de begroting 2022. Aanvullend wordt dit bedrag verhoogd met € 0,8 mln bij de Narap.

Hiernaast hebben we de afwijkingen van de jaarschijf toegelicht. Meer gedetailleerde informatie vindt u in het hoofdstuk investeringen waarin de wijzigingen voor de najaarsrapportage specifiek worden toegelicht. Deze aanpassingen hebben hierdoor geen gevolgen voor de (netto) kapitaallasten in de komende jaren. In deze najaarsrapportage worden de nieuwe kredietbedragen vastgesteld.

Investeringsfonds

Voor de aanlegsteigers pleziervaart is er € 0,2 mln. overgeheveld van reservering naar krediet (zie raadsbesluit 2021/5845). Dit is nog niet verwerkt in de cijfers van het investeringsfonds zoals opgenomen bij de begroting 2022.

Leeswijzer
In het hoofdstuk programma's wordt per programma kort de voortgang op een programma en de financiële mutaties in het programma toegelicht. In het geval dat een financiële mutatie effect heeft op meerdere programma's, wordt alleen het financieel effect op het betreffende programma weergegeven. In de bijlage begrotingswijzigingen is een overzicht opgenomen waarin zichtbaar is hoe de financiële mutaties over de programma's heen bewegen.
Tevens wordt in deze rapportage kort ingegaan op de mutaties reserves, investeringen en projecten en de apparaatskosten. Tot slot toont het resultaatmodel de stand van de gewijzigde begroting.