Maatschappelijke ontwikkeling

Corona
De buurthuizen, sportverenigingen en culturele organisaties zijn begeleid in het opvangen van verlies van inkomsten door corona en zijn waar nodig gecompenseerd hiervoor. Corona heeft nog steeds grote invloed op de portefeuilles cultuur en buurthuizen: er kan nog steeds minder, er zijn er minder subsidieaanvragen (o.a. evenementen) en minder projecten, risico op financiële nood blijft. Daarnaast is een belangrijke voorliggende voorziening voor kwetsbare groepen maar beperkt beschikbaar geweest.

De ambtelijke organisatie heeft haar capaciteit voor een groot deel ingezet voor corona gerelateerde werkzaamheden. Denk daarbij aan ondersteunen van organisaties en verenigingen op terrein van cultuur, sport en buurthuizen, besluitvorming steunpakketten en uitvoering daarvan (o.a. 19 versies van het sportprotocol), inrichten sportloket, aanvragen externe financiering, etc.. Hiermee is het gelukt de culturele basisinfrastructuur, de buurthuizen en de culturele en sportverenigingen te helpen de crisis door te komen en hun rol als verbinders in de stad te blijven spelen. De vakantie-experiences boden activiteiten op het gebied van sport, cultuur & lifestyle tijdens de schoolvakanties, op meerdere plekken in de stad. Veel organisaties hebben dat mogelijk gemaakt. Het aantal en het aanbod in de vakantie-experiences is met behulp van corona gerelateerde subsidies fors uitgebreid in de coronaperiode.

Corona heeft de urgentie van het vraagstuk omtrent ventilatie vergroot. Dit vraagt investeringen in diverse openbare gebouwen en bij instellingen, waar niet altijd de middelen beschikbaar zijn bij onszelf en/of de partners. Voor de renovatie van het st. Michaël College is het gelukt een flinke rijksbijdrage voor ventilatiemaatregelen (SUVIS-regeling) te krijgen. De gemeente denkt ook actief mee met de buurthuizen over een mogelijke aanpak van deze problematiek, maar heeft geen middelen beschikbaar om aanpassingen te financieren.

Tijdens de Coronaperiode hebben de wijkmanagers hun werk in aangepaste vorm voortgezet. Met het versoepelen van de maatregelen komt er weer meer ruimte voor bijeenkomsten e.d. De consequenties van corona hebben ook effect op de begroting; het is mogelijk dat niet alle cultuurbudgetten voor het einde van het jaar volledig benut worden.

Onderwijshuisvesting
Sinds de rapportage bij de voorjaarnota is de aanpassing van basisschool Octant gereedgekomen. Overtuinen is opgeleverd en wordt nu gebruiksklaar gemaakt, streven is om komende kerstvakantie te verhuizen. De afwikkeling van het conflict tussen schoolbestuur en aannemer over de financiën loopt nog. De bouw voor de Toermalijn en voor Dynamica XL (school voor speciaal onderwijs) zijn in volle gang. De aanbesteding voor de volgende fase van het st. Michaël College is opgestart. Gunning en start bouw worden nog dit jaar verwacht.

Het Integraal Huisvestingsplan (IHP) voor het Voortgezet onderwijs (VO) is afgerond en vastgesteld. Ondertussen werken we met de schoolbesturen aan een nieuw plan voor het primair en (voortgezet) speciaal onderwijs. De gezamenlijke ambities o.a. voor duurzaamheid gaan verder dan de wettelijke zorgplicht, ook voor bestaande gebouwen. De beschikbare middelen schieten vooralsnog tekort, daarom onderzoeken wij of een aanvraag Europese subsidie voor Duurzaamheid mogelijkheden biedt.

Cultuur
De focus heeft gelegen op het – met succes - overeind houden en ondersteunen van de cultuursector. Middels o.a. de coronasubsidieregelingen, het Darwinparkfestival en de Zoemende Zinnen is een extra stimulans gegeven aan de veerkracht in de sector en is de verbindende rol van cultuur aangejaagd. Door deze extra inzet op corona-gerelateerde werkzaamheden is de uitvoering van elementen van de Uitvoeringsagenda Cultuur vertraagd. Daarnaast zorgen externe factoren (zoals participatietraject met de buurt) voor vertraging in de realisatie van cultuurzaal en buurthuis Durghorst.

Maatschappelijke initiatieven
De nieuwe subsidieregeling matchfunding start per 1 januari 2021. De subsidieregeling Matchfunding heeft als doel het stimuleren van initiatieven die bijdragen aan een sociale, veilige, gezellige, groene of gezonde buurt, wijk, stad of dorp in de gemeente Zaanstad. Als een initiatief 50% van het doelbedrag weet te financieren met crowdfunding (en hiermee draagvlak aantoont), dan ‘matcht’ gemeente Zaanstad de andere 50%, met een maximum van €5.000,-.

Sport
Het onderhoud(sniveau) per sportpark is geïnventariseerd en geanalyseerd en achterstallig onderhoud ingehaald. Het onderhoud aan riolen, gemalen e.d. worden per 1 januari 2022 teruggehaald naar de gemeente, als maatregel om sportverenigingen en stichtingen te ontlasten in coronatijd. Nog dit jaar bespreken we de globale opzet van een nieuwe onderhoudsmodel met de verengingen en stichtingen. Daarbij praten we ook over het mogelijkheden om de sportparken intensiever te gebruiken.

Voor het nieuwe terrein van hockeyvereniging de Kraaien zijn de voorbereidingen gestart. De aanbesteding voor de realisatie van de velden start zodra de omgevingsvergunning verleend is.

Bij het Hoornseveld is de fusie tussen Zaanlandia en FC Zaandam gerealiseerd. De tennis- en korfbalverenigingen zijn bezig hun clubgebouw te ontwerpen en eerste maatregelen op het terrein zijn zichtbaar. In december hopen wij een aannemer te hebben voor het bouwen van het zwembad als de bouwkosten passen binnen het projectbudget.

Gezondheid
Eind juli ondertekenden GGD, ZMC, Parteon, Rochdale, huisartsen, Zilveren Kruis, het Sportbedrijf, de Zaanse Uitdaging en de gemeente het Zaans preventieakkoord gericht op het beperken van overgewicht en alcoholgebruik en stoppen met roken. In 2021 zetten we de tijdelijke rijkssubsidie in voor intensieve begeleiding van gezinnen met kinderen met overgewicht.

Eenzaamheid heeft dit jaar veel aandacht gehad. Gedurende de corona-maatregelen werd (het voorkomen van) eenzaamheid nog urgenter. Het mooiste is als mensen zelf kunnen aangeven waaraan ze behoefte hebben. Studenten van de HvA doen tot eind 2021 onderzoek daarnaar. Daarnaast starten we een project naar de mogelijkheid van digitalisering om eenzaamheid te verminderen. Tijdens de stedelijke (online) bijeenkomst 1-Tegen-Eenzaamheid zijn ideeën opgehaald en het netwerk versterkt. Bouwen aan het netwerk blijft onze aandacht houden.

Inclusief samenleven
Dit jaar is geïnvesteerd in het hernieuwen van de bestaande contacten en uitbreiding van het netwerk met bijv. de Hindoestaanse en Afghaanse gemeenschappen. Door corona zijn veel projecten vertraagd, omdat een online alternatief vaak niet paste. Wel zijn meerdere bijeenkomsten over radicalisering georganiseerd met politie en externe partijen. Ook is gestart met trainingen van moeders in het herkennen van signalen van radicalisering en het omgaan hiermee.

De LHBTI-activiteiten georganiseerd door de diverse organisaties konden in 2021 op een enkele uitzondering na ondanks Corona doorgaan.

Pact Poelenburg en Peldersveld
Voor de verschillende opgaven van het Pact Poelenburg en Peldersveld zijn de uitvoeringsplannen vastgesteld of in voorbereiding voor besluitvorming en externe financiering lukt steeds beter.

In samenwerking met het Rijk wordt gewerkt aan de voorbereiding van een interdepartementaal programma Leefbaarheid en Veiligheid. Zaandam Oost is een van de 16 gebieden die zijn aangewezen voor dit programma. Afhankelijk van de dynamiek bij de kabinetsformatie is de verwachting dat nog in 2021 duidelijkheid over de contouren van dit programma komt. Het Volkshuisvestingsfonds is beschikbaar voor de kwetsbare wijken voor onder meer de verduurzaming van de bestaande voorraad. Voor Zaandam Oost is een aanvraag goedgekeurd en de uitvoering is in voorbereiding. Vanuit de 16 steden is gepleit voor een voortzetting van het Volkshuisvestingsfonds.

Wijzigingen op de inzet betreffen de volgende punten:
De opgave Veilig Wonen : de aanpak woonfraude en een kwartiermaker integraal interventieteam zijn gestart. Een nieuwe huisvestingsverordening en verbod op kamerverhuur voor de wijken is vastgesteld waarmee het team ‘wijkgerichte overlast’ meer instrumenten heeft om op te treden. De LSI-aanpak is uitgesteld tot januari 2022 omdat de Data Protection Impact Assessment (DPIA) die verplicht is om te kunnen starten, landelijk nog niet akkoord is bevonden. 

De opgave Armoede/Participatie : Het aantal kinderen in armoede is gedaald. Er zijn minder mensen met een uitkering opgeroepen in het kader van de aanpak Participeren met Perspectief dan de jaren ervoor. Door de intensieve aanpak van de afgelopen jaren is -in verhouding met de rest van de stad- een flinke uitstroom uit de uitkering in de wijken Poelenburg en Peldersveld gerealiseerd. Het Regiocollege is gestart met een opleiding in de wijk op MBO1-niveau, zowel voor volwassenen als voor jongeren. Voor de groep (jonge)volwassenen was direct veel interesse vanuit wijkbewoners. Deze zat in korte tijd vol en is in september gestart. Voor de groep jongeren blijkt het iets lastiger te zijn om jongeren te vinden. Er wordt extra ingezet op werving met de partners.

Opgave Jeugd : De verlengde leertijd van 2,5 uur per week loopt. Er wordt gezocht naar een andere manier om nog meer extra lesaanbod en leertijd te bieden voor kinderen, bijvoorbeeld naschools. Vanwege het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) komt er nu veel op de scholen af en is de (organisatie)druk voorlopig te groot om dat binnen de Verlengde Leertijd van scholen te doen.