Portefeuillehouder(s): Hamming, Krieger
Programmadoelstelling en de rol van de gemeente
Zaanstad is een financieel duurzame gemeente met een goed functionerend bestuur. Een goed openbaar bestuur is essentieel voor het functioneren van onze democratische rechtsstaat. Het bestuur weet wat er leeft in Zaanstad, is bereikbaar voor inwoners en ondernemers en trekt samen met hen op. Het bestuur neemt heldere besluiten en is daar open en transparant over. De gemeenteraad stelt de kaders voor het beleid, dat het gemeentebestuur uitvoert. Het programma Financiën is ondersteunend aan de andere begrotingsprogramma's, zodat de doelstellingen uit die programma’s kunnen worden behaald. |
|---|
Voortgang 2021
Daadkrachtig en bereikbaar bestuur
Door corona was het deels onmogelijk en deels beperkt mogelijk om fysiek met inwoners, ondernemers en organisaties bijeen te komen. Het werken aan bondgenootschappen heeft doorgang gevonden door bestuurders die in kleine 3gezelschappen fysieke ontmoetingen hadden. Het grootste deel van het contact met partners, inwoners en ondernemers heeft echter plaatsgevonden door gebruik te maken van de digitale mogelijkheden.
Via onze landelijke netwerken, zoals de VNG en het G40-Stedennetwerk hebben we ingezet op betere financiële verhoudingen tussen het Rijk en gemeenten en compensatie voor kosten die gemeenten maken in het Sociaal Domein. Deze lobby heeft bijvoorbeeld opgeleverd dat Zaanstad via het Volkshuisvestingsfonds van het Rijk € 43,5 miljoen ontvangt voor verbeterplannen in Zaandam-Oost om de leefbaarheid, veiligheid en kwaliteit van bestaande woningvoorraad te verbeteren. Daarnaast vraagt Zaanstad samen met 14 andere gemeenten, via Het Manifest Dicht de kloof! bij de onderhandelaars voor het nieuwe kabinet aandacht voor de leefbaarheid en veiligheid in kwetsbare wijken. Verder stelt het demissionair kabinet voor 2021 middelen beschikbaar voor het oplossen van de acute problematiek in de jeugdzorg.
In het Zaans samenspel waarin we de gemeente samen met inwoners, ondernemers en partners vormgeven, worden stappen gemaakt. Zo meten we sinds dit jaar bijvoorbeeld de tevredenheid bij participatieprocessen in ruimtelijke projecten, worden klachten en bezwaren geanalyseerd en ontwikkelen we meetinstrumenten voor klanttevredenheid.
In de interactie en samenwerking tussen raad, college en organisatie zit ruimte voor verbetering. In de zomer van 2021 heeft de raad na een interpellatiedebat besloten tot een onderzoek naar het functioneren van de organisatie, college en raad. Er is een stuurgroep geformeerd met daarin vertegenwoordiging van raad, college en organisatie. Deze stuurgroep formuleert onderzoeksvragen en stelt een aanpak voor om dit onderzoek uit te laten voeren.
Differentiatie toeristenbelasting
Als uitwerking van het bij de Voorjaarsnota 2020 aangenomen amendement A, heeft de raad besloten om met ingang van 1 januari 2021 drie veranderingen voor de belastingen in te voeren:
- een tariefdifferentiatie toeristenbelasting,
- een nieuwe heffing Watertoeristenbelasting en
- een verhoging van de reserveringsregeling Havengelden voor de (rivier)cruisevaart.
Hiermee is een gedifferentieerd stelsel van toeristenbelasting geïntroduceerd waarmee gehoor is gegeven om naast verblijf op land het verblijf op water te belasten.
Op 1 februari 2021 is de Vermakelijkhedenretributie Zaanse Schans (vmr) ingegaan. Na een korte voorbereidingsperiode zijn betrokkenen op de Zaanse Schans uitgenodigd om hun aangiften te doen. Vanaf half november 2021 hebben we zicht op de opbrengst van de eerste drie kwartalen.
Registratie gebruiksoppervlakte voor de Onroerende zaakbelastingen (OZB)
De voorbereiding op de wijziging in de Wet onroerende zaken (Woz) loopt volgens planning. Vanaf 2022 moet de gebruiksoppervlakte van alle objecten geregistreerd zijn en gebruikt worden bij marktanalyse en taxatie van woningen. Geheel conform de planning is dit project in de eerste helft van dit jaar afgerond.
Gemeentefonds
De keuzes voor verruiming (vergroten van de koek) van het gemeentefonds is overgelaten aan het nieuwe kabinet. Hierdoor zijn er op dit moment nog geen besluiten over genomen. Aan de hand van diverse onderzoeken (bijvoorbeeld over kosten jeugdzorg) is aangetoond dat de gemeenten te weinig ontvangen. Voor het jaar 2022 heeft het huidige kabinet wel besloten extra middelen voor jeugdzorg beschikbaar te stellen en de ophoging van de opschalingskorting met een jaar uit te stellen. Voor de jaren daarna ligt de beslissing ook bij het nieuwe kabinet.
Ook over de herijking (nieuwe verdeling) van het gemeentefonds is nog geen duidelijkheid. De ROB (Raad Openbaar Bestuur) heeft inmiddels een advies uitgebracht. Met dit advies heeft de Raad ook nog een aantal verduidelijkingsvragen gesteld. Wanneer de consultatieperiode van de VNG start is nog niet duidelijk. Op dit moment lijkt Zaanstad een nadeelgemeente te worden, maar in het traject kan nog veel veranderen. Definitieve besluitvorming wordt op z’n vroegst pas aan het einde van dit jaar verwacht met een verwerking in de meicirculaire van 2022.
Rechtmatigheidsverantwoording
De Tweede Kamer heeft de invoering van de rechtmatigheidsverantwoording een jaar uitgesteld. Het definitieve besluit moet nog worden genomen, maar deze zal regelen dat de rechtmatigheidsverantwoording per 1 januari 2022 ingaat. Het jaar 2021 is daarom een ‘proefjaar’. Voor de rechtmatigheidsverantwoording toetsen we alle processen met grote financiële impact steekproefsgewijs door middel van een kwaliteitstoets en vervolgens via een verbijzonderde interne controle. Op basis van de uitkomsten van de controles vormen de auditors een onafhankelijk oordeel over de financiële rechtmatigheid. Dit is de basis van de rechtmatigheidsverantwoording van het college die zij vanaf verslagjaar 2022 aan de raad zullen afleggen.